Czy naruszenia prawa odstąpienia od umowy kredytu mogą skutkować kredytem darmowym?

Czy naruszenia prawa odstąpienia od umowy kredytu mogą skutkować kredytem darmowym?

utworzone przez | paź 14, 2025 | Baza wiedzy

Naruszenia prawa do odstąpienia od umowy kredytu mogą prowadzić do poważnych konsekwencji dla kredytodawcy. Brak właściwego pouczenia, nieprawidłowe terminy lub ograniczenie formy odstąpienia uznawane są za uchybienia przepisom ustawy o kredycie konsumenckim. W takich sytuacjach konsument może skorzystać z sankcji kredytu darmowego, co oznacza brak obowiązku zapłaty odsetek i prowizji. Dlatego znajomość swoich praw pozwala skutecznie chronić interesy i uniknąć nieuczciwych praktyk banków.

Sprawdź swoją umowę

Jakie są najczęstsze naruszenia dotyczące odstąpienia od umowy kredytu?

Wśród uchybień, które mogą skutkować zastosowaniem sankcji kredytu darmowego znajdują się:

  • Pobieranie opłat i prowizji za odstąpienie od umowy – niezgodne z ustawą, gdyż prawo odstąpienia ma charakter bezwarunkowy i bezkosztowy.
  • Brak informacji o prawie do odstąpienia – pominięcie pouczenia w treści umowy.
  • Nieprawidłowy termin – wskazanie krótszego niż ustawowe 14 dni okresu na odstąpienie.
  • Nieprzekazanie wzoru oświadczenia o odstąpieniu – kredytodawca ma obowiązek dostarczyć konsumentowi formularz odstąpienia.
  • Niejasne lub błędne pouczenie – wskazanie nieprawidłowego trybu odstąpienia lub błędnego adresu, pod który należy wysłać oświadczenie.
  • Ograniczenie formy odstąpienia wyłącznie do pisemnej – wbrew przepisom ustawy, które dopuszczają różne formy (np. e-mail, SMS, aplikacja bankowa, osobiste złożenie w placówce).
  • Błędne wyliczenie odsetek dziennych związanych z odstąpieniem – wbrew art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k., umowa powinna precyzyjnie określać wysokość dziennych odsetek należnych kredytodawcy w przypadku odstąpienia. Nieprawidłowe lub nieczytelne wyliczenie tego elementu może wprowadzać konsumenta w błąd co do jego rzeczywistych obowiązków.
Na jasnym biurku w biurze prawnym, dłoń jednej osoby w garniturze wskazuje na ekran laptopa, podczas gdy druga osoba pisze na klawiaturze

W jakiej formie można złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytu?

Ustawa o kredycie konsumenckim nie nakłada na konsumenta obowiązku korzystania z jednej, sztywnej formy. Nie jest więc wymagane korzystanie z papierowego formularza czy wysyłanie pisma na konkretny adres. Oświadczenie może być złożone m.in.:

  • e-mailem,
  • SMS-em,
  • poprzez system bankowości internetowej lub aplikację mobilną,
  • telefonicznie (z potwierdzeniem),
  • osobiście w placówce banku.

Ważne, by oświadczenie dotarło do kredytodawcy w terminie, a konsument mógł wykazać, kiedy i w jaki sposób je złożył.

Sprawdź swoją umowę

Orzecznictwo: wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z 28.03.2025 r.

W kwestii nieprawidłowych pouczeń dotyczących prawa odstąpienia bardzo istotne stanowisko zajął Sąd Okręgowy w Suwałkach w wyroku z dnia 28.03.2025 r.

Sprawa dotyczyła postanowień umowy kredytu, które mogły wywołać u konsumenta przekonanie, że jedyną skuteczną formą odstąpienia od umowy jest forma pisemna, wysłana wyłącznie na wskazany adres.

Sąd uznał, że takie zapisy wprowadzają w błąd, gdyż mogą sugerować, że odstąpienie w innej formie (np. e-mailem, ustnie lub osobiście) jest nieskuteczne. Tymczasem art. 53 u.k.k. jasno stanowi, że konsument ma 14 dni na odstąpienie bez wymogu szczególnej formy.

W uzasadnieniu sąd odwołał się do wcześniejszego orzecznictwa (m.in. SOKiK z 5 lipca 2018 r., sygn. VII AmA 1/16), wskazując, że ograniczanie formy odstąpienia narusza przepisy i wprowadza konsumentów w błąd.

W konsekwencji sąd uznał, że wadliwe pouczenie o odstąpieniu może skutkować zastosowaniem sankcji kredytu darmowego, gdyż stanowi naruszenie obowiązków informacyjnych kredytodawcy wynikających z art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. – sąd uznał roszczenie konsumenta za zasadne.

Dlaczego naruszenia prawa do odstąpienia są tak istotne?

Nieprawidłowe lub niepełne informacje w umowie kredytu naruszają równowagę między stronami i ograniczają konsumenta w realizacji jego ustawowych praw. Skutkiem może być sytuacja, w której konsument:

  • nie korzysta z prawa do odstąpienia, bo błędnie uznaje, że wskazana w umowie forma jest znacznie utrudniona,
  • nie wie, jakie odsetki powinien zapłacić,
  • ma mylne wyobrażenie o skutkach odstąpienia.

Takie naruszenia są oceniane przez sądy jako uchybienia przepisom ustawy o kredycie konsumenckim, a więc mogą otworzyć drogę do zastosowania sankcji kredytu darmowego na korzyść konsumenta.

Ręka osoby w czarnym garniturze stempluje dokument urzędową pieczęcią z drewnianą rączką, na biurku obok stoi złota statuetka Temidy z wagą

Czy błędy w odstąpieniu od umowy kredytu mogą skutkować kredytem darmowym?

Naruszenia związane z prawem odstąpienia od umowy kredytu konsumenckiego mogą dotyczyć braku pouczenia, podania nieprawidłowego terminu, nieprzekazania formularza czy sztucznego ograniczania formy odstąpienia.

W świetle wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach z 28.03.2025 r. takie postanowienia umowne należy oceniać jako wprowadzające konsumentów w błąd i sprzeczne z ustawą, co może prowadzić do zastosowania sankcji kredytu darmowego.

Znajomość tych mechanizmów pozwala konsumentom lepiej chronić swoje interesy i egzekwować prawa przewidziane przez ustawodawcę.

Sprawdź swoją umowę

FAQ – naruszenia prawa odstąpienia od umowy kredytu

Co to jest odstąpienie od umowy kredytu?

Odstąpienie od umowy kredytu to prawo konsumenta do rozwiązania umowy kredytowej w ciągu 14 dni od jej zawarcia bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów.

Jakie są najczęstsze naruszenia prawa odstąpienia od umowy kredytu?

Najczęstsze uchybienia to brak pouczenia o prawie odstąpienia, nieprawidłowy termin, nieprzekazanie formularza oraz sztuczne ograniczanie formy składania oświadczenia.

W jakiej formie można złożyć odstąpienie od umowy kredytu?

Oświadczenie można złożyć m.in. e-mailem, SMS-em, telefonicznie, przez aplikację bankową lub osobiście w placówce banku. Ustawa nie wymaga wyłącznie formy pisemnej.

Co się dzieje, jeśli bank wprowadza błędne pouczenia?

Błędne pouczenia mogą wprowadzać konsumenta w błąd i skutkować zastosowaniem sankcji kredytu darmowego, czyli zwolnienia z obowiązku zapłaty odsetek i prowizji.

Czy TSUE potwierdził prawo konsumentów do ochrony sądowej przy cesjach wierzytelności?

Czy TSUE potwierdził prawo konsumentów do ochrony sądowej przy cesjach wierzytelności?

utworzone przez | paź 13, 2025 | Baza wiedzy

9 października 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C-80/24, dotyczącej cesji wierzytelności związanej z sankcją kredytu darmowego. Sprawa rozstrzygnięta na wniosek Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia ma istotne znaczenie nie tylko dla firm skupujących roszczenia konsumentów, lecz także dla samych kredytobiorców.

Wyrok odpowiada na dwa zasadnicze pytania:

  1. Czy konsument może skutecznie przenieść swoje roszczenia wobec banku na osobę trzecią?
    2. Czy sąd krajowy musi z urzędu badać uczciwość warunków umowy cesji wierzytelności?
Sprawdź swoją umowę

1. TSUE potwierdza - konsument może dokonać cesji roszczeń

Trybunał jednoznacznie uznał, że art. 22 ust. 2 dyrektywy 2008/48/WE nie stoi na przeszkodzie przepisom krajowym pozwalającym konsumentowi zbyć wierzytelność na rzecz podmiotu trzeciego, nawet niebędącego konsumentem.

Innymi słowy, konsument może przekazać swoje uprawnienia, np. wynikające z naruszenia przez bank przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, wyspecjalizowanej firmie, która następnie dochodzi tych roszczeń przed sądem.

TSUE podkreślił, że taka możliwość wzmacnia ochronę konsumenta – pozwala mu uniknąć kosztów i trudności związanych z samodzielnym prowadzeniem procesu. Gdyby prawo zabraniało cesji, wielu konsumentów w praktyce rezygnowałoby z dochodzenia swoich praw.

2. Brak obowiązku badania przez sąd umowy cesji, jeśli nie jest ona przedmiotem sporu

W drugiej części orzeczenia Trybunał odniósł się do pytania, czy sąd krajowy powinien z urzędu badać nieuczciwy charakter umowy cesji zawartej między konsumentem a firmą dochodzącą jego roszczeń.

W odpowiedzi TSUE stwierdził, że sąd nie ma takiego obowiązku, jeśli spór nie dotyczy samej umowy cesji, lecz roszczenia wynikającego z umowy kredytu.

Takie stanowisko ma na celu zapewnienie efektywności ochrony konsumenta, gdyby sądy każdorazowo badały ważność umowy cesji, mogłoby to prowadzić do oddalania powództw i pozbawienia konsumenta szansy na uzyskanie świadczenia od banku.

Kobieta w błękitnej koszuli siedzi za biurkiem i przyjmuje od mężczyzny dokumenty na clipboardzie

3. Aktywny obowiązek sądu w ochronie konsumenta – motywy 34 i 36

Na szczególną uwagę zasługują także motywy 34 i 36 wyroku, które precyzują zakres obowiązków sądu krajowego wynikających z dyrektywy 93/13/EWG.

W motywie 34 TSUE przypomniał, że:

„Sąd krajowy jest zobowiązany do zbadania z urzędu, gdy znane są mu niezbędne okoliczności faktyczne i prawne, czy warunki umowy zawartej z konsumentem mają nieuczciwy charakter.”

Z kolei w motywie 36 wskazano, że:

„Sąd krajowy jest zobowiązany zarządzić z urzędu środki dowodowe, jeśli elementy sprawy budzą poważne wątpliwości co do uczciwości warunków umowy, nawet gdy konsument sam ich nie zakwestionował.”

Oznacza to, że sądy krajowe nie mogą ograniczać się do biernego rozpoznania sprawy, mają obowiązek aktywnie badać, czy postanowienia umowy kredytu są uczciwe, a w razie potrzeby podejmować inicjatywę dowodową.

Sprawdź swoją umowę

4. Znaczenie wyroku dla praktyki sądowej

Wyrok TSUE w sprawie C-80/24 to kolejny krok w kierunku realnej, a nie tylko formalnej ochrony konsumenta.

Trybunał potwierdził dwa kluczowe standardy:

  • Prawo konsumenta do przeniesienia roszczenia – nawet jeśli roszczenie wynika z przepisów o ochronie konsumenta.
  • Obowiązek aktywnej roli sądu – badania uczciwości postanowień umownych z urzędu i podejmowania dowodów w razie wątpliwości.

Dla praktyki orzeczniczej w Polsce oznacza to, że sądy nie powinny odrzucać pozwów firm dochodzących roszczeń z cesji, o ile spór dotyczy istoty roszczenia konsumenta, a nie samej cesji. Jednocześnie są zobowiązane do skrupulatnego badania umów kredytowych zawartych z konsumentami – nawet bez jego aktywności procesowej.

Na pierwszym planie widoczne są dłonie mężczyzny w garniturze i zegarku, który trzyma dokument i okulary, co symbolizuje analizę umowy

5. Wnioski

Wyrok w sprawie Zwrotybankowe.pl sp. z o.o. przeciwko PKO BP S.A. potwierdza, że prawa konsumenta nie kończą się w momencie zawarcia cesji wierzytelności. Sąd ma obowiązek chronić konsumenta, niezależnie od tego, kto formalnie występuje z powództwem.

Decyzja TSUE stanowi więc jasny sygnał: ochrona praw konsumentów to obowiązek systemowy, który nie może być ograniczany formalnymi przeszkodami proceduralnymi.

Jak odstąpić od umowy kredytu konsumenckiego? prawa konsumenta krok po kroku

Jak odstąpić od umowy kredytu konsumenckiego? prawa konsumenta krok po kroku

utworzone przez | paź 7, 2025 | Baza wiedzy

Odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego to prawo konsumenta umożliwiające wycofanie się z umowy w ciągu 14 dni od jej zawarcia. Nie trzeba przy tym podawać żadnych powodów decyzji. Wystarczy złożyć pisemne lub elektroniczne oświadczenie w terminie, aby umowa została uznana za niezawartą. Dzięki temu konsument może odzyskać wpłacone środki i uniknąć dodatkowych kosztów. W artykule wyjaśniamy dokładniej, czym jest ta instytucja, jak z niej skorzystać i jakie są skutki prawne odstąpienia.

Sprawdź swoją umowę

Czym jest odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego?

Prawo do odstąpienia od umowy kredytu konsumenckiego zostało uregulowane w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Zgodnie z przepisami konsument może odstąpić od umowy w drodze jednostronnego oświadczenia woli, bez konieczności wskazywania powodów swojej decyzji.

Odstąpienie ma na celu ochronę konsumenta, który często podejmuje decyzję o zaciągnięciu kredytu w pośpiechu lub pod wpływem emocji. Dzięki temu rozwiązaniu konsument zyskuje czas na spokojne przemyślenie swojej decyzji i możliwość wycofania się z umowy bez ponoszenia dodatkowych kosztów.

Jaki jest termin na odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego?

Zgodnie z art. 53 ustawy o kredycie konsumenckim, każdy konsument, który zawarł umowę o kredyt konsumencki, ma prawo zrezygnować z niej bez podawania przyczyny. Na odstąpienie od umowy przysługuje 14 dni od daty jej zawarcia.

Jeżeli jednak umowa nie zawiera wszystkich wymaganych informacji (wskazanych w art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim), wtedy termin 14 dni liczy się od momentu, kiedy konsument otrzyma brakujące informacje.

Aby termin został zachowany, wystarczy, że konsument przed jego upływem złoży oświadczenie o odstąpieniu od umowy pod jeden ze wskazanych przez kredytodawcę lub pośrednika kredytowego adresów.

Kredytodawca ma obowiązek poinformować konsumenta w sposób jasny i rzetelny o przysługującym prawie odstąpienia.

Kobieta w czarnej koszuli w paski, z niepokojem i zmarszczonymi brwiami, siedzi w biurze i czyta dokumenty

Jaka jest forma odstąpienia od umowy kredytu konsumenckiego?

Ustawa nie przewiduje jednej, sztywnej formy odstąpienia. Ważne jest, aby oświadczenie zostało złożone w sposób umożliwiający ustalenie jego treści oraz daty.

Najczęstsze formy odstąpienia:

  • Pisemne oświadczenie wysłane listem poleconym – to najpewniejsza forma, dająca dowód nadania.
  • E-mail lub adres do doręczeń elektronicznych – jeżeli kredytodawca podał taki adres, konsument może wysłać odstąpienie w formie elektronicznej.
  • System bankowości internetowej lub aplikacja mobilna – coraz częściej banki i instytucje pożyczkowe udostępniają specjalne formularze online.
  • Skan dokumentu lub faks – pod warunkiem, że kredytodawca przewiduje taką możliwość.
  • Osobiście w placówce banku lub firmy pożyczkowej – oświadczenie można złożyć bezpośrednio w oddziale, żądając potwierdzenia przyjęcia.

Obowiązek kredytodawcy

Przy zawieraniu umowy kredytodawca musi przekazać konsumentowi wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytu wraz z danymi kontaktowymi, w tym adresem do doręczeń elektronicznych (o ile taki posiada).

Sprawdź swoją umowę

Jakie są skutki odstąpienia od umowy kredytu?

Odstąpienie powoduje, że umowa kredytowa jest traktowana tak, jakby nigdy nie została zawarta. Pociąga to za sobą określone obowiązki po stronie kredytodawcy i konsumenta:

  • Kredytodawca musi zwrócić konsumentowi wszystkie opłaty poniesione w związku z zawarciem umowy, z wyjątkiem kosztów usług wykonanych (np. opłat notarialnych).
  • Konsument jest zobowiązany zwrócić otrzymany kapitał kredytu wraz z odsetkami naliczonymi od dnia wypłaty do dnia spłaty. Nie ponosi jednak dodatkowych kosztów, takich jak prowizje czy kary umowne.
  • Zwrot powinien nastąpić nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia.

Odstąpienie od umowy kredytu a jej wypowiedzenie

W praktyce często myli się pojęcia odstąpienia i wypowiedzenia. To jednak dwie różne instytucje prawne:

OdstąpienieWypowiedzenie
Skutek prawnyUmowa uznana za niezawartąUmowa rozwiązana na przyszłość
Zobowiązania konsumentaZwrot kapitału i odsetek za czas korzystaniaSpłata całego zadłużenia w terminie wypowiedzenia
Dodatkowe kosztyBrak opłat za odstąpienieMożliwe koszty wcześniejszej spłaty, prowizje, kary umowne
Na blacie stołu para przegląda dokumenty i podpisuje je, w tle widoczny jest laptop i kalkulator

Jaki jest wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytu konsumenckiego?

Dla ułatwienia konsumentom przygotowaliśmy przykładowy wzór oświadczenia:

 

Miejscowość, data

Imię i nazwisko konsumenta
PESEL
Adres zamieszkania

Do: [nazwa kredytodawcy]
Adres siedziby

Oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytu konsumenckiego

Na podstawie art. 53 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim niniejszym odstępuję od umowy kredytu konsumenckiego nr [jeżeli umowa posiada numer] zawartej dnia [data zawarcia umowy] z [nazwa kredytodawcy].

…………………………………
(podpis konsumenta)

Dlaczego warto znać zasady odstąpienia od umowy kredytu konsumenckiego?

Odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego to istotny instrument ochrony praw konsumenta. Dzięki niemu można w ciągu 14 dni zrezygnować z kredytu bez ponoszenia dodatkowych kosztów i bez konieczności uzasadniania decyzji. Znajomość zasad odstąpienia pozwala uniknąć pochopnych decyzji finansowych i lepiej chronić swoje interesy.

Sprawdź swoją umowę

FAQ – Sankcja kredytu darmowego

Ile mam czasu na odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego?

Masz 14 dni od dnia zawarcia umowy, aby złożyć oświadczenie o odstąpieniu. Wystarczy, że wyślesz je przed upływem tego terminu – liczy się data nadania.

Czy muszę podawać powód odstąpienia od umowy kredytu konsumenckiego?

Nie. Prawo pozwala zrezygnować z kredytu bez uzasadnienia decyzji – wystarczy złożyć oświadczenie o odstąpieniu.

W jakiej formie mogę złożyć odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego?

Najczęściej stosuje się formę pisemną – list polecony lub formularz online udostępniony przez bank. Można też złożyć oświadczenie e-mailem, faksem lub osobiście w placówce.

Jakie pytania prejudycjalne w sprawie kredytu konsumenckiego skierował Sąd Rejonowy w Krakowie do TSUE (C-473/25)?

Jakie pytania prejudycjalne w sprawie kredytu konsumenckiego skierował Sąd Rejonowy w Krakowie do TSUE (C-473/25)?

utworzone przez | wrz 12, 2025 | Baza wiedzy

W jednej z prowadzonych przez nas spraw, 22 maja 2025 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Nowej Huty, w składzie sędziego Łukasza Felisiaka, skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) pytania prejudycjalne dotyczące kredytów konsumenckich. Dotyczą one zgodności polskiej sankcji kredytu darmowego z wymogami skuteczności, proporcjonalności i odstraszania. Przyszłe rozstrzygnięcie może mieć szeroki wpływ na praktykę sektora finansowego w Polsce i w całej Unii Europejskiej.

Sprawdź swoją umowę

Jak dyrektywa 2008/48/WE wpływa na sankcję kredytu darmowego?

Postępowanie koncentruje się na interpretacji przepisów Dyrektywy 2008/48/WE o umowach o kredyt konsumencki, w szczególności:

  • art. 10 ust. 2 – zobowiązującym kredytodawcę do przekazania konsumentowi kompletnych i zrozumiałych informacji w umowie,
  • art. 23- nakazującym wprowadzenie przez państwa członkowskie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji w przypadku naruszeń.

W polskim systemie prawnym realizacją tych wymogów jest m.in. sankcja kredytu darmowego, pozbawiająca kredytodawcę prawa do odsetek i innych kosztów w razie wskazanych w ustawie uchybień informacyjnych.

Młotek sędziowski na tle flagi Unii Europejskiej, symbolizujący prawo i wymiar sprawiedliwości w UE

Jakie pytania prejudycjalne skierował Sąd w Krakowie do TSUE?

Sąd Rejonowy dla Krakowa Nowej Huty w Krakowie, zapytał TSUE m.in. o:

  1. Proporcjonalność i skuteczność sankcji – czy przewidziana w polskim porządku prawnym sankcja kredytu darmowego za brak lub wadliwe przekazanie informacji jest zgodna z wymogiem skuteczności, proporcjonalności i odstraszania.
  2. Zakres naruszenia – czy podstawą zastosowania sankcji jest wyłącznie brak elementu obowiązkowego, czy również jego niepełne lub błędne przedstawienie.
  3. Odsetki od skredytowanych kosztów – czy dopuszczalne jest naliczanie odsetek od prowizji, ubezpieczeń i innych opłat, które zostały skredytowane, ale nie były dostępne dla konsumenta.
  4. Manipulacja pojęciami – czy kredytodawca może stosować pojęcia podobne do ustawowego „całkowita kwota kredytu” w sposób wprowadzający konsumenta w błąd co do kwoty, od której naliczane są odsetki.
Karolina Wysmułek

Radca Prawny w Wysmułek, Sysło i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp. k.

Jak mogą zareagować banki na pytania prejudycjalne?

W praktyce obserwuje się, że banki nierzadko uznają powództwa lub wycofują się z procesu, gdy w sprawie pojawia się pytanie prejudycjalne, najprawdopodobniej chcąc uniknąć niekorzystnego wyroku o skutkach ogólnych. Podobna sytuacja miała miejsce w sprawie C-566/24 dotyczącej sankcji kredytu darmowego. W omawianej sprawie nie wiadomo jeszcze, czy Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. podejmie próbę uniknięcia rozstrzygnięcia TSUE.

Paweł Sysło

Adwokat w Wysmułek, Sysło i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp. k.

Sprawdź swoją umowę

Jakie mogą być możliwe odpowiedzi TSUE?

Analiza dotychczasowego orzecznictwa wskazuje, że Trybunał Sprawiedliwości UE może:

  • uznać sankcję kredytu darmowego za zgodną z prawem unijnym i spełniającą kryteria proporcjonalności, skuteczności oraz odstraszania,
  • stwierdzić, że niepełne lub błędne informacje są równoznaczne z ich brakiem,
  • zakwestionować naliczanie odsetek od skredytowanych kosztów niedostępnych (nigdy nie wypłaconych) dla konsumenta,
  • uznać stosowanie pojęć niezgodnych z definicją „całkowitej kwoty kredytu” za naruszenie zasady przejrzystości.
Kredytobiorca trzymający świecącą żarówkę, obok stosy monet, symbolizujący pomysł finansowy i decyzje kredytowe

Jakie mogą być skutki wyroku TSUE dla konsumentów?

Ewentualny prokonsumencki wyrok TSUE może:

  • zwiększyć realną ochronę konsumentów,
  • ułatwić stosowanie sankcji kredytu darmowego,
  • ograniczyć praktyki kredytowania kosztów pozaodsetkowych,
  • ujednolicić orzecznictwo i skrócić czas postępowań.

Dlaczego ta sprawa jest istotna w szerszej perspektywie?

Podobnie jak w sporach dotyczących kredytów walutowych, także tutaj pytania prejudycjalne mogą stać się punktem zwrotnym dla ochrony konsumentów i praktyki sektora bankowego. Rozstrzygnięcie TSUE może wpłynąć na treść milionów umów kredytowych w Polsce i w UE, kształtując standardy transparentności i rzetelności informacji przekazywanych konsumentom.

Sprawdź swoją umowę

FAQ – Sankcja kredytu darmowego i pytania prejudycjalne TSUE

Czym jest sankcja kredytu darmowego?

Sankcja kredytu darmowego to mechanizm prawny w polskim systemie ochrony konsumentów, który pozbawia kredytodawcę prawa do odsetek i innych kosztów kredytu w przypadku naruszenia obowiązków informacyjnych wobec konsumenta. Jej celem jest zapewnienie pełnej przejrzystości i rzetelności informacji w umowach kredytowych.

Kiedy stosuje się sankcję kredytu darmowego?

Sankcja kredytu darmowego stosowana jest, gdy kredytodawca nie przekazuje konsumentowi kompletnych lub prawidłowych informacji, np. dotyczących całkowitej kwoty kredytu, kosztów dodatkowych czy odsetek. Obejmuje zarówno brak informacji, jak i ich błędne lub niepełne przedstawienie.

Czy sankcja kredytu darmowego jest zgodna z prawem UE?

To właśnie jedno z pytań skierowanych przez Sąd Rejonowy w Krakowie do TSUE. Trybunał ma ocenić, czy polska sankcja spełnia kryteria skuteczności, proporcjonalności i odstraszania przewidziane w Dyrektywie 2008/48/WE o kredytach konsumenckich.

Biegły w sprawach o sankcję kredytu darmowego – kiedy jest powoływany i po co?

Biegły w sprawach o sankcję kredytu darmowego – kiedy jest powoływany i po co?

utworzone przez | wrz 9, 2025 | Baza wiedzy

Sankcja kredytu darmowego (SKD) to instytucja prawna przewidziana w ustawie o kredycie konsumenckim, która pozwala kredytobiorcy na zwrot bankowi wyłącznie kapitału kredytu, bez odsetek i kosztów dodatkowych, jeżeli w umowie występują istotne naruszenia przepisów. W wielu przypadkach ocena, czy warunki SKD są spełnione, wymaga wiadomości specjalnych – wtedy do sprawy może zostać powołany biegły sądowy.

Sprawdź swoją umowę

Jaka jest podstawa prawna powołania biegłego w sprawach SKD?

Zgodnie z art. 278 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd powołuje biegłego, jeśli w sprawie konieczne jest uzyskanie wiadomości specjalnych. W postępowaniach o sankcję kredytu darmowego może to dotyczyć m.in.:

  • obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO),
  • ustalenia, jakie koszty zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę,
  • weryfikacji sposobu naliczania odsetek i prowizji.

Powołanie biegłego następuje z urzędu lub na wniosek strony, a kandydatura może pochodzić z listy biegłych sądowych prowadzonej przez prezesa sądu okręgowego.

Kiedy biegły jest szczególnie potrzebny w sprawach SKD?

Biegły w postępowaniach dotyczących sankcji kredytu darmowego jest zazwyczaj powoływany, gdy:

  • umowa kredytowa i dokumentacja finansowa zawierają skomplikowane zapisy dotyczące rozliczeń,
  • sporne jest czy bank prawidłowo wyliczył wysokość RRSO,
  • występują rozbieżności między zapisami umowy a faktycznymi obciążeniami kredytobiorcy,
  • potrzebne jest sprawdzenie, czy bank prawidłowo naliczał koszty w trakcie trwania umowy.

Przykład: w jednej ze spraw biegły ustalił, że na podstawie samej treści umowy nie da się obliczyć RRSO w wysokości wskazanej przez bank, co stanowiło podstawę do zastosowania sankcji kredytu darmowego.

Plik banknotów złotowych wystający z portfela

Jaki jest zakres opinii biegłego w sprawach sankcji kredytu darmowego?

W sprawach sankcji kredytu darmowego opinia biegłego może obejmować:

  • analizę wzoru i danych przyjętych do obliczeń RRSO,
  • ocenę, czy koszty uwzględnione przez bank w momencie uruchomienia kredytu były zgodne z przepisami,
  • sprawdzenie, czy bank nie naliczał odsetek od odsetek lub innych kosztów w sposób niezgodny z prawem,
  • weryfikację prawidłowości metody obliczania oprocentowania.
Sprawdź swoją umowę

W sprawach, które prowadzimy, opinie biegłych potrafią potwierdzić wskazywane przez nas w pozwie naruszania ustawy, umożliwiające skorzystanie z sankcji kredytu darmowego i tu m.in.:

  1. błędnie wyliczoną RRSO – ten zarzut pojawia się niezależnie od naliczania odsetek od kredytowanych kosztów i dotyczy obliczania RRSO w sposób skutkujący jego zaniżeniem w umowie kredytu (wyrok TSUE C-377/14),
  2. obliczenia RRSO w inny sposób, niż zasady ściśle wynikające z Załącznika nr 4 do Ustawy o Kredycie Konsumenckim (wyrok TSUE C-290/19)
  3. obliczenie RRSO według innych założeń, niż wynikające z umowy (wyroki TSUE C-677/23 oraz C-290/19)
  4. nieprawidłowych lub braku założeń w umowie przy wyliczaniu RRSO (wyrok TSUE C-677/23),

Błędy popełnianie przez kredytodawców w wyliczeniu RRSO wynikają najczęściej z tego, że banki przyjmują w obliczeniach błędną „kwotę wypłat (Ck)”– wliczając do niej skredytowane koszty, których faktycznie konsument nie otrzymuje. Co więcej, nie uwzględniają w obliczeniach faktu, że koszty zostały pobrane w dniu uruchomienia kredytu, choć taki obowiązek wynika z samej treści umowy i przedstawionych przez bank założeń do wyliczenia RRSO. Takie wyliczenie jest więc sprzeczne z prawem jak i samą treścią umowy .

Znaczenie opinii biegłego w sprawach SKD

Choć opinia biegłego nie wiąże sądu, w praktyce odgrywa dużą rolę dowodową. W sprawach SKD sąd często opiera się na ustaleniach biegłego przy rozstrzyganiu, czy doszło do naruszenia ustawy o kredycie konsumenckim. Precyzyjne obliczenia i jednoznaczne wnioski mogą przesądzić o uznaniu, że kredyt powinien być rozliczony jako darmowy.

Dwie dłonie uściskane na znak porozumienia, poniżej dokument i młotek sędziowski, symbolizujące zgodę i formalne rozstrzygnięcie prawne

Jak wygląda kwestionowanie opinii biegłego?

Jeżeli strona uzna, że opinia biegłego jest wadliwa, może:

  • zgłosić zastrzeżenia czy też wnosić o wezwanie biegłego na rozprawę,
  • domagać się opinii uzupełniającej,
  • wnioskować o powołanie innego biegłego lub opinii instytutu naukowego.

Takie działania mogą być konieczne, jeśli w opinii występują błędy merytoryczne, niejasności lub sprzeczności.

Podsumowanie – jaka jest rola biegłego w sprawach o SKD?

W sprawach o sankcję kredytu darmowego powołanie biegłego jest często niezbędne dla prawidłowego ustalenia stanu faktycznego, zwłaszcza gdy spór dotyczy złożonych kwestii finansowych, w tym poprawności wyliczenia RRSO. Rola biegłego polega na dostarczeniu sądowi obiektywnej, fachowej analizy, która pozwala ocenić, czy bank naruszył przepisy w sposób uzasadniający zastosowanie sankcji kredytu darmowego.

Sprawdź swoją umowę

Sankcja kredytu darmowego – najczęściej zadawane pytania

Czym jest sankcja kredytu darmowego (SKD)?

Sankcja kredytu darmowego to instytucja prawna pozwalająca kredytobiorcy na zwrot bankowi jedynie kapitału kredytu, bez odsetek i dodatkowych kosztów, gdy umowa narusza przepisy ustawy o kredycie konsumenckim.

Kiedy sąd powołuje biegłego w sprawie SKD?

Biegłego powołuje się, gdy potrzebne są specjalistyczne wiadomości, np. do obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) lub weryfikacji naliczonych kosztów i odsetek.

Jakie zadania wykonuje biegły w sprawach SKD?

Biegły analizuje poprawność obliczeń RRSO, sprawdza koszty uwzględnione w kredycie oraz weryfikuje prawidłowość naliczania odsetek i prowizji, aby ustalić, czy bank naruszył przepisy.