Wyobraź sobie, że planujesz remont swojego domu. Masz już wizję, ale żeby ją zrealizować, potrzebujesz kredytu. Zanim podpiszesz umowę, musisz dokładnie zrozumieć każdy zapis. To jak przeczytanie instrukcji przed rozpoczęciem prac – musisz być pewien, że wszystko jest jasne. Prawo daje Ci możliwość wglądu w projekt umowy, zanim podejmiesz decyzję. Kredytodawca powinien wyjaśnić Ci szczegóły, ale ostateczna odpowiedzialność spoczywa na Tobie. W tym artykule wskazujemy, na co szczególnie zwrócić uwagę, aby Twój remont przebiegł bez finansowych niespodzianek.
Klauzule i Warunki Umowy Kredytowej
Podczas zawierania umowy kredytowej niezwykle istotne jest, aby dokładnie przeanalizować wszystkie jej klauzule i warunki. Na podstawie przepisu art. 12 ustawy o kredycie konsumenckim (u.k.k.), konsument ma prawo do otrzymania bezpłatnego projektu umowy o kredyt konsumencki, jeżeli w ocenie kredytodawcy lub pośrednika kredytowego spełnia on warunki do udzielenia kredytu konsumenckiego. Projekt ten powinien zawierać dane konsumenta oraz wszystkie warunki, na jakich kredyt mógłby zostać udzielony.
Rola kredytodawcy lub pośrednika
Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest również zobowiązany do udzielenia szczegółowych wyjaśnień dotyczących treści umowy, aby konsument mógł podjąć świadomą decyzję o wyborze danej oferty. Wszystkie te informacje powinny być zawarte w umowie, a konsument powinien dokładnie przeczytać cały dokument przed jego podpisaniem. Wysoki stopień skomplikowania umów kredytowych, które często zawierają liczne paragrafy i odwołania do innych dokumentów (np. regulaminów, tabel opłat i prowizji), może stanowić wyzwanie dla kredytobiorcy, który nie posiada wykształcenia prawniczego.
Całkowita Kwota Kredytu
Jednym z najważniejszych elementów umowy kredytowej jest całkowita kwota kredytu. Zgodnie z art. 5 pkt 7 ustawy o kredycie konsumenckim (u.k.k.), całkowita kwota kredytu oznacza maksymalną kwotę wszystkich środków pieniężnych, które kredytodawca oddaje konsumentowi do dyspozycji, nie obejmując kredytowanych kosztów kredytu. W przypadku umów, w których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, jest to suma wszystkich środków pieniężnych, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt.
Banki często stosują podobne pojęcie – „kwota kredytu” – które obejmuje nie tylko kapitał kredytu, ale również sumę kredytowanych kosztów zawarcia umowy, takich jak prowizja czy ubezpieczenie. Taka praktyka może sugerować, że kredyt jest tańszy niż w rzeczywistości, co prowadzi do mylnego wrażenia na temat rzeczywistych kosztów kredytu. Wartość całkowitej kwoty kredytu ma również wpływ na rzeczywistą stopę oprocentowania (RRSO).
ałkowity Koszt Kredytu
Całkowity koszt kredytu obejmuje wszystkie koszty, które konsument musi ponieść w związku z umową o kredyt, w tym odsetki, opłaty, prowizje, podatki oraz marże, jeśli są one znane kredytodawcy. Obejmuje on również koszty usług dodatkowych, takich jak ubezpieczenia, jeśli ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub uzyskania go na oferowanych warunkach. Do całkowitego kosztu kredytu nie są jednak zaliczane opłaty notarialne ponoszone przez konsumenta (art. 5 pkt 6 u.k.k.).
Całkowity koszt kredytu – regulacje
Całkowity koszt kredytu wyrażony jest kwotowo i przedstawia łączną wysokość kosztów, jakie kredytobiorca będzie musiał ponieść w związku z zaciągnięciem zobowiązania. Warto podkreślić, że całkowity koszt kredytu uwzględnia tylko te koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z zawarciem umowy o kredyt. Jeśli konsument zdecyduje się dobrowolnie na skorzystanie z usług dodatkowych, koszty tych usług nie będą wliczane do całkowitego kosztu kredytu.
Niekiedy zdarza się, że niektóre koszty związane z zawarciem umowy kredytu są kredytowane. W takim przypadku bank powinien podać konsumentowi wszystkie koszty kredytu oddzielnie. Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 10 u.k.k., kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany do podania konsumentowi na trwałym nośniku informacji o innych kosztach, które konsument będzie musiał ponieść w związku z umową, w szczególności odsetkach, opłatach, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, jeśli są one znane kredytodawcy.
Oprocentowanie Kredytu
Oprocentowanie kredytu to wskaźnik wyrażający w procentach koszt odsetek w skali roku. Oprocentowanie jest naliczane przez cały okres trwania umowy od kapitału (czyli kwoty kredytu) pozostałego po spłacie każdej kolejnej raty. W praktyce spotykamy się z oprocentowaniem stałym i zmiennym.
Oprocentowanie stałe, jak sugeruje nazwa, jest ustalone na stałym poziomie przez cały okres obowiązywania umowy o kredyt. Z kolei oprocentowanie zmienne może ulegać zmianom w trakcie kredytowania. Na oprocentowanie zmienne składają się zazwyczaj stopa bazowa (najczęściej stopa WIBOR) oraz marża, czyli zysk banku za oddanie pieniędzy do dyspozycji. Wartość stopy referencyjnej jest niezależna od kredytodawcy i może się zmieniać w trakcie trwania umowy. O wysokości marży decyduje natomiast sam bank.
Należy pamiętać, że maksymalna wysokość oprocentowania nie może przekroczyć wartości odsetek maksymalnych określonych w Kodeksie cywilnym, tj. aktualnie 18,50%. Oprocentowanie kredytu i warunki jego wyliczenia powinny być określone w taki sposób, aby konsument miał możliwość samodzielnie ustalić, czy bank nalicza odsetki we właściwy sposób. Ma to istotne znaczenie szczególnie przy oprocentowaniu zmiennym, gdyż parametry zmiany oprocentowania mogą być ustalane w sposób na tyle ogólny, że weryfikacja sposobu naliczenia odsetek staje się trudna.
Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO)
Rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w ujęciu rocznym. RRSO stanowi jeden z najważniejszych wskaźników umożliwiających porównanie konkurencyjnych ofert kredytodawców. Warto jednak pamiętać, że niższe oprocentowanie kredytu nie zawsze oznacza, że oferta kredytu jest korzystniejsza dla konsumenta.
Banki często doliczają koszty pozaodsetkowe do całkowitej kwoty kredytu i pobierają od niej odsetki, co może prowadzić do zaniżenia RRSO i w efekcie do błędnego wyliczenia całkowitej kwoty do zapłaty przez kredytobiorcę. Dlatego konsument powinien zwracać szczególną uwagę na całkowity koszt kredytu, który jest bardziej miarodajnym wskaźnikiem do oceny oferty kredytowej niż sama RRSO.
Całkowita Kwota Kredytu do Zapłaty
Zgodnie z art. 5 pkt 8 u.k.k., całkowita kwota kredytu do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu. W skład tej kwoty wchodzą odsetki, prowizje, opłaty, marże oraz koszty związane z prowadzeniem ksiąg wieczystych i ubezpieczeniem ryzyka zwrotu kredytu. Całkowita kwota kredytu do zapłaty to suma, którą kredytobiorca musi zwrócić bankowi w formie rat przez cały okres trwania umowy kredytu.
Przed zawarciem umowy konsument powinien dokładnie sprawdzić wysokość tej kwoty i upewnić się, że zgadza się ona z wcześniejszymi ustaleniami z kredytodawcą. Warto także zwrócić uwagę, czy kwota ta jest zgodna z ofertą przedstawioną przez bank.
Prowizja za Wcześniejszą Spłatę Kredytu
Kredytobiorca ma prawo spłacić kredyt przed terminem określonym w umowie, zarówno w całości, jak i częściowo. W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu skróconego czasu obowiązywania umowy, nawet jeśli konsument poniósł je przed tą spłatą.
Bank może jednak zastrzec w umowie prowizję za wcześniejszą spłatę kredytu, pod warunkiem, że spłata nastąpi w okresie, gdy oprocentowanie kredytu jest stałe, a kwota spłacanego kredytu przekroczy trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego) z grudnia roku poprzedzającego rok spłaty kredytu.
Prowizja ta nie może przekraczać 1% spłacanej części kredytu, jeśli okres między datą wcześniejszej spłaty a przewidzianym w umowie terminem spłaty całego zobowiązania przekracza jeden rok, lub 0,5%, jeśli ten okres nie przekracza jednego roku. Ponadto prowizja nie może być wyższa niż odsetki, które konsument byłby zobowiązany zapłacić za okres od wcześniejszej spłaty do zakończenia umowy, ani wyższa niż bezpośrednie koszty kredytodawcy związane z tą spłatą. Bank jest zobowiązany do rozliczenia z konsumentem kredytu w terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty kredytu w całości.
Zwłoka Konsumenta w Spłacie Kredytu
Umowa kredytowa może zawierać postanowienia uprawniające kredytodawcę do pobierania odsetek lub opłat od zadłużenia przeterminowanego. Ustawa o kredycie konsumenckim reguluje maksymalną wysokość tych opłat i odsetek, która nie może przekraczać kwoty odsetek maksymalnych za opóźnienie, obliczonych od kwoty zaległości w spłacie kredytu, należnych na dzień pobrania tych opłat lub odsetek. Jeżeli umowa zawiera zapisy, które naruszają te przepisy, konsument jest zobowiązany do zapłaty kwoty opłat i odsetek nie przekraczającej kwoty odsetek maksymalnych.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości związanych z zapisami umowy kredytowej, które mogą budzić niepokój, warto skonsultować się z profesjonalnym pełnomocnikiem. Specjalista pomoże wyjaśnić wszelkie zawiłości umowy i doradzi, jak postępować w przypadku sporów z bankiem. Takie podejście pozwoli na uniknięcie nieprzyjemnych niespodzianek związanych z kredytem i podejmowanie świadomych decyzji finansowych.
