Prowizje związane z kredytami konsumenckimi to temat, który może budzić wiele pytań i wątpliwości wśród kredytobiorców. Wysokość prowizji oraz sposób jej naliczania mają bezpośredni wpływ na całkowity koszt kredytu, co może znacząco obciążyć domowy budżet. Co więcej, niejasne praktyki banków związane z naliczaniem odsetek od kredytowanych kosztów mogą dodatkowo podwyższyć finalne zobowiązania kredytobiorcy. W tym artykule szczegółowo omówimy, jak odzyskać prowizję za kredyt konsumencki, jakie prawa przysługują konsumentom w kontekście wcześniejszej spłaty kredytu, a także jak unikać pułapek związanych z dodatkowymi opłatami. Dzięki temu zyskasz pełną wiedzę na temat swoich uprawnień oraz sposobów na minimalizację kosztów związanych z kredytem konsumenckim.
Jak odzyskać prowizję za kredyt konsumencki?
Prowizja to opłata, którą kredytodawca (bank) pobiera za udzielenie kredytu. Jest to jeden z kluczowych kosztów, jakie konsument ponosi przy zawarciu umowy o kredyt konsumencki, obok odsetek. Prowizja jest najczęściej wyrażana jako procent od wartości udzielonego kredytu, chociaż niektórzy kredytodawcy stosują stałą prowizję lub określają minimalną jej kwotę. Stanowi ona istotny element całkowitego kosztu kredytu, dlatego konsument powinien zwrócić szczególną uwagę na sposób, w jaki bank reguluje w umowie kwestię kosztów związanych z udzieleniem lub spłatą kredytu konsumenckiego.
Sposoby naliczania prowizji przez banki
Banki stosują dwa główne sposoby naliczania prowizji od kredytu konsumenckiego:
- Kredytowanie prowizji – Prowizja jest doliczana do kapitału kredytu, a następnie odejmowana przez kredytobiorcę przy wypłacie kredytu.
- Prowizja w ratach – Prowizja doliczana jest do kapitału kredytu i spłacana przez kredytobiorcę w ramach comiesięcznych rat.
Obowiązki informacyjne banków według ustawy o kredycie konsumenckim
Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim, banki mają obowiązek podania konsumentowi przed zawarciem umowy informacji o wszystkich kosztach związanych z umową o kredyt. Dotyczy to w szczególności:
- odsetek,
- prowizji,
- marż,
- opłat
- kosztów dodatkowych usług, takich jak ubezpieczenia.
Banki muszą również przedstawić informacje o całkowitej kwocie do zapłaty oraz o wysokości RRSO (Rocznej Rzeczywistej Stopy Oprocentowania).
Problematyczne naliczanie odsetek od kredytowanych kosztów
Odsetki, będące wynagrodzeniem kredytodawcy za udostępnienie środków finansowych, powinny być naliczane wyłącznie od wypłaconej kwoty kredytu. Tymczasem banki często naliczają odsetki również od kredytowanych opłat, takich jak prowizja. W rezultacie odsetki są naliczane od kapitału kredytu powiększonego o te koszty, niezależnie od sposobu spłaty prowizji – czy to jednorazowo przy uruchomieniu kredytu, czy w ramach comiesięcznych rat. Takie naliczanie odsetek stanowi dla banków dodatkowe źródło dochodu i może być uznawane za ukrytą formę prowizji. Banki nie zawsze uwzględniają te odsetki w swoich symulacjach kredytowych, co może wprowadzać konsumenta w błąd co do rzeczywistych kosztów kredytu.
Kredytowanie prowizji a przepisy ustawy o kredycie konsumenckim
Kredytowanie prowizji może prowadzić do obejścia przepisów art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, zwiększając limit pozaodsetkowych kosztów kredytu o wartość naliczonych odsetek. Może to skutkować przekroczeniem maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu. Doliczenie kosztów kredytu do całkowitej kwoty kredytu narusza art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy, co jednocześnie prowadzi do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7. Zgodnie z ustawową definicją RRSO (Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania), jest to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Zaliczenie kredytowanych kosztów kredytu do całkowitej kwoty kredytu, zamiast do całkowitego kosztu kredytu, powoduje nieprawidłowe obniżenie w wyliczeniach RRSO, co prowadzi do zawyżenia całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta. Takie nieprawidłowości stanowią podstawę do skorzystania z sankcji kredytu darmowego.
Zwrot prowizji przy wcześniejszej spłacie kredytu
W przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsument ma prawo domagać się zwrotu odsetek i kosztów przypadających na pozostały okres obowiązywania umowy kredytu. Zgodnie z art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o wszystkie możliwe koszty, niezależnie od ich charakteru i momentu poniesienia, proporcjonalnie do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty.
Warunki uzyskania zwrotu prowizji
Aby uzyskać proporcjonalny zwrot prowizji, muszą być spełnione następujące warunki:
- Uzyskanie kredytu konsumenckiego – na dowolny cel konsumpcyjny, nie związany z działalnością gospodarczą, oraz spłata w ratach. Dotyczy to umów podpisanych po 18 grudnia 2011 roku.
- Obowiązek zapłaty prowizji – umowa kredytu musi przewidywać obowiązek zapłaty prowizji lub opłaty przygotowawczej, która została zapłacona lub doliczona do kredytu.
- Wcześniejsza spłata kredytu – konsument musi dokonać wcześniejszej spłaty, konsolidacji lub przeniesienia kredytu w ramach tej samej lub innej instytucji finansowej.
Kredytodawca ma obowiązek rozliczyć kredyt z konsumentem w terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty kredytu w całości. Data rozliczenia jest istotna dla ustalenia zachowania przez konsumenta uprawnienia do skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Zgodnie z art. 45 ust. 5 ustawy o kredycie konsumenckim, uprawnienie to wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Przez „dzień wykonania umowy” rozumie się dzień, w którym wypełniono wszystkie obowiązki wynikające z umowy kredytu konsumenckiego. Oznacza to, że jeśli ostatnia czynność w ramach umowy będzie należeć do kredytodawcy, np. zwrot odsetek i kosztów przypadających na pozostały okres obowiązywania umowy kredytu, to termin roczny zacznie biec od daty dokonania tej czynności przez bank.
