Sankcja kredytu darmowego (SKD) to instytucja prawna przewidziana w ustawie o kredycie konsumenckim, która pozwala kredytobiorcy na zwrot bankowi wyłącznie kapitału kredytu, bez odsetek i kosztów dodatkowych, jeżeli w umowie występują istotne naruszenia przepisów. W wielu przypadkach ocena, czy warunki SKD są spełnione, wymaga wiadomości specjalnych – wtedy do sprawy może zostać powołany biegły sądowy.

Zgodnie z art. 278 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd powołuje biegłego, jeśli w sprawie konieczne jest uzyskanie wiadomości specjalnych. W postępowaniach o sankcję kredytu darmowego może to dotyczyć m.in.:

• obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO),
• ustalenia, jakie koszty zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę,
• weryfikacji sposobu naliczania odsetek i prowizji.

Powołanie biegłego następuje z urzędu lub na wniosek strony, a kandydatura może pochodzić z listy biegłych sądowych prowadzonej przez prezesa sądu okręgowego.

Kiedy biegły jest szczególnie potrzebny w sprawach SKD?

Biegły w postępowaniach dotyczących sankcji kredytu darmowego jest zazwyczaj powoływany, gdy:

• umowa kredytowa i dokumentacja finansowa zawierają skomplikowane zapisy dotyczące rozliczeń,
• sporne jest czy bank prawidłowo wyliczył wysokość RRSO,
• występują rozbieżności między zapisami umowy a faktycznymi obciążeniami kredytobiorcy,
• potrzebne jest sprawdzenie, czy bank prawidłowo naliczał koszty w trakcie trwania umowy.

Przykład: w jednej ze spraw biegły ustalił, że na podstawie samej treści umowy nie da się obliczyć RRSO w wysokości wskazanej przez bank, co stanowiło podstawę do zastosowania sankcji kredytu darmowego.

Jaki jest zakres opinii biegłego w sprawach sankcji kredytu darmowego?

W sprawach sankcji kredytu darmowego opinia biegłego może obejmować:

• analizę wzoru i danych przyjętych do obliczeń RRSO,
• ocenę, czy koszty uwzględnione przez bank w momencie uruchomienia kredytu były zgodne z przepisami,
• sprawdzenie, czy bank nie naliczał odsetek od odsetek lub innych kosztów w sposób niezgodny z prawem,
• weryfikację prawidłowości metody obliczania oprocentowania.

W sprawach, które prowadzimy, opinie biegłych potrafią potwierdzić wskazywane przez nas w pozwie naruszania ustawy, umożliwiające skorzystanie z sankcji kredytu darmowego i tu m.in.:

1. błędnie wyliczoną RRSO – ten zarzut pojawia się niezależnie od naliczania odsetek od kredytowanych kosztów i dotyczy obliczania RRSO w sposób skutkujący jego zaniżeniem w umowie kredytu (wyrok TSUE C-377/14),
2. obliczenia RRSO w inny sposób, niż zasady ściśle wynikające z Załącznika nr 4 do Ustawy o Kredycie Konsumenckim (wyrok TSUE C-290/19)
3. obliczenie RRSO według innych założeń, niż wynikające z umowy (wyroki TSUE C-677/23 oraz C-290/19)
4. nieprawidłowych lub braku założeń w umowie przy wyliczaniu RRSO (wyrok TSUE C-677/23),

Błędy popełnianie przez kredytodawców w wyliczeniu RRSO wynikają najczęściej z tego, że banki przyjmują w obliczeniach błędną „kwotę wypłat (Ck)”– wliczając do niej skredytowane koszty, których faktycznie konsument nie otrzymuje. Co więcej, nie uwzględniają w obliczeniach faktu, że koszty zostały pobrane w dniu uruchomienia kredytu, choć taki obowiązek wynika z samej treści umowy i przedstawionych przez bank założeń do wyliczenia RRSO. Takie wyliczenie jest więc sprzeczne z prawem jak i samą treścią umowy .

Znaczenie opinii biegłego w sprawach SKD

Choć opinia biegłego nie wiąże sądu, w praktyce odgrywa dużą rolę dowodową. W sprawach SKD sąd często opiera się na ustaleniach biegłego przy rozstrzyganiu, czy doszło do naruszenia ustawy o kredycie konsumenckim. Precyzyjne obliczenia i jednoznaczne wnioski mogą przesądzić o uznaniu, że kredyt powinien być rozliczony jako darmowy.

Jak wygląda kwestionowanie opinii biegłego?

Jeżeli strona uzna, że opinia biegłego jest wadliwa, może:

• zgłosić zastrzeżenia czy też wnosić o wezwanie biegłego na rozprawę,
• domagać się opinii uzupełniającej,
• wnioskować o powołanie innego biegłego lub opinii instytutu naukowego.

Takie działania mogą być konieczne, jeśli w opinii występują błędy merytoryczne, niejasności lub sprzeczności.

Podsumowanie – jaka jest rola biegłego w sprawach o SKD?

W sprawach o sankcję kredytu darmowego powołanie biegłego jest często niezbędne dla prawidłowego ustalenia stanu faktycznego, zwłaszcza gdy spór dotyczy złożonych kwestii finansowych, w tym poprawności wyliczenia RRSO. Rola biegłego polega na dostarczeniu sądowi obiektywnej, fachowej analizy, która pozwala ocenić, czy bank naruszył przepisy w sposób uzasadniający zastosowanie sankcji kredytu darmowego.

Sankcja kredytu darmowego – najczęściej zadawane pytania

Czym jest sankcja kredytu darmowego (SKD)?

Sankcja kredytu darmowego to instytucja prawna pozwalająca kredytobiorcy na zwrot bankowi jedynie kapitału kredytu, bez odsetek i dodatkowych kosztów, gdy umowa narusza przepisy ustawy o kredycie konsumenckim.

Kiedy sąd powołuje biegłego w sprawie SKD?

Biegłego powołuje się, gdy potrzebne są specjalistyczne wiadomości, np. do obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) lub weryfikacji naliczonych kosztów i odsetek.

Jakie zadania wykonuje biegły w sprawach SKD?

Biegły analizuje poprawność obliczeń RRSO, sprawdza koszty uwzględnione w kredycie oraz weryfikuje prawidłowość naliczania odsetek i prowizji, aby ustalić, czy bank naruszył przepisy.