Zawieranie umów kredytowych jest nieodłącznym elementem współczesnego życia finansowego. Wiele osób zaciąga kredyt na zakup samochodu, wymarzone wakacje, zakup sprzętu AGD, RTV czy realizacje innych celów. Z uwagi na wielość dokumentów przekazywanych podczas wizyty w banku konsumenci najczęściej otrzymują wyłącznie skrótowe informacje o wysokości raty oraz wskazują kwotę kredytu jaką chcieliby otrzymać. Samo skonstruowanie treści umowy oraz jej język nie zawsze pozwala na dokładną weryfikację przez konsumenta skutków płynących z zawarcia umowy oraz wszelkich kosztów.
Zdarza się, że umowy kredytowe zawierają błędy, które mogą mieć poważne konsekwencje finansowe dla kredytobiorców, powodujące znaczne koszty dla budżetu domowego. W obliczu tych problemów pojawia się pytanie: jak walczyć o swoje?
Naruszenia w umowach kredytu
W pierwszej kolejności konieczne jest zweryfikowanie czy w umowie kredytu doszło do naruszeń wymogów jakie na kredytodawcę nakłada ustawa o kredycie konsumenckim, bowiem dokonanie naruszeń przez bank stanowi podstawę do uruchomienia sankcji kredytu darmowego.
Katalog obowiązkowych elementów umowy tworzonej przez instytucje kredytowe stanowi art. 30 ust.1 Ustawy o kredycie konsumenckim. Artykuł ten szczegółowo wskazuje jakie elementy powinna zawierać umowa oraz jakie informacje kredytodawca ma obowiązek przekazać kredytobiorcy.
Co musi zawierać umowa kredytu?
Ustawa o kredycie konsumenckim szczegółowo omawia, jakie elementy musi zawierać umowa kredytowa oraz jakie informacje muszą zostać przekazane konsumentowi, który decyduje się na zawarcie kredytu.
Do najważniejszych z nich należy obowiązek przekazania informacji o :
- Całkowitej kwocie kredytu,
- Innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z zawarciem umowy kredytowej, w szczególności o opłatach, prowizjach, marżach oraz kosztach dodatkowych usług,
- Stopie oprocentowania kredytu, warunkach stosowania tej stopy oraz warunkach ewentualnej zmiany,
- Terminach i sposobie spłaty kredytu,
- Sposobie zabezpieczenia i ubezpieczenia kredytu, jeżeli umowa je przewiduje,
- Terminach, sposobie i skutkach odstąpienia od umowy.
- Prawie konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę takiej spłaty.

Najczęstsze naruszenia występujące w umowach o kredyt konsumencki
Najczęstszymi naruszeniami pojawiającymi się w umowach o kredyt konsumencki są:
- Nieprawidłowe informacje dotyczące udostępnionej kwoty kredytu,
- Nieprawidłowe wskazanie całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta bądź nieprawidłowa kwota RRSO,
- Nieprawidłowe wskazanie innych kosztów kredytu: marży, prowizji czy kosztów innych usług,
- Nieprecyzyjne lub błędne informacje dotyczące czynników kształtujących oprocentowanie kredytu,
- Nieprawidłowo wyliczone koszty kredytu,
- Brak wskazania lub nieprawidłowe wskazanie możliwości odstąpienia od umowy kredytu.
Co zrobić, gdy umowa kredytu zawiera naruszenia
- Przygotowanie dokumentacji umownej
W pierwszej kolejności należy zgromadzić całość dokumentacji umownej, do której należy umowa kredytu wraz z ewentualnymi załącznikami oraz pozostałe dokumenty, które mogły zostać wydane przez bank tj. regulamin, aneksy, polisa ubezpieczenia.
- Pozyskanie od kredytodawcy zaświadczenia obrazującego dokonane spłaty oraz poniesione koszty
Kolejnym krokiem jest wystąpienie do kredytodawcy z wnioskiem o wydanie zaświadczenia obrazującego dokonywane spłaty rat kredytowych oraz pobrane koszty kredytu. Zaświadczenie powinno obejmować datę spłaty każdej raty, kwotę z wyróżnieniem części kapitałowej oraz odsetkowej a ponadto szczegółowe wskazanie wszelkich innych kosztów poniesionych przez kredytobiorcę, jak np. prowizja za udzielenie kredytu, składka na ubezpieczenie czy koszty innych usług.
- Analiza zgromadzonej dokumentacji
Zgromadzona dokumentacja pozwala w pełni zweryfikować czy doszło do naruszeń wymogów stawianych kredytodawcy w ustawie o kredycie konsumenckim oraz ocenić wysokość i zasadność roszczeń kredytobiorcy.
- Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego
Po ustaleniu, że w umowie o kredyt doszło do naruszeń, zgodnie z art. 45 Ustawy o kredycie konsumenckim, kredytobiorca może złożyć oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Podpisane przez kredytobiorcę oświadczenie należy przesłać do banku. Po otrzymaniu oświadczenia kredytodawca przekaże swoje stanowisko w sprawie. Jeżeli kredytodawca samodzielnie nie zastosuje się do sankcji kredytu darmowego konsument ma możliwość wystąpienia ze swoimi roszczeniami do sądu.
Walcząc o swoje prawa konsumenci mogą nie tylko uniknąć spłaty dodatkowych kosztów kredytu na przyszłość ale także otrzymać zwrot spłaconych dotychczas kosztów takich jak np. odsetki czy prowizja, a także również przyczynić się do poprawienia jakości usług finansowych na rynku.