Sankcja Kredytu Darmowego (SKD) to instrument, który umożliwia Klientom posiadającym kredyty konsumenckie, w tym kredyty gotówkowe czy konsolidacyjne, spłatę swoich zobowiązań jedynie do wysokości pożyczonej kwoty. W ramach SKD, Kredytobiorcy nie są zobligowani do pokrywania odsetek, prowizji ani innych opłat, które wykraczają poza kwotę kredytu lub pożyczki. W celu skorzystania z sankcji, umowa kredytowa musi spełnić określone wymagania, jakie?
Skąd wzięło się pojęcie sankcji kredytu darmowego?
W polskiej strukturze prawnej funkcjonuje szereg narzędzi prawnych, które można wykorzystać w różnych przypadkach, szczególnie gdy przedsiębiorca nie przestrzega praw konsumenta. Jednym z takich środków jest sankcja kredytu darmowego (SKD), która odnosi się do relacji kredytowych pomiędzy Klientami a instytucjami bankowymi lub firmami udzielającymi pożyczek.
Aby zrozumieć, na czym polega sankcja i jakie ma zastosowanie, należy odwołać się do treści artykułu 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Jej obecna forma jest wynikiem m.in. implementacji przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. dotyczącej umów o kredyt konsumencki.
Artykuł 45 ustawy o kredycie konsumenckim postanawia, że jeśli kredytodawca naruszy prawa konsumenta, które zostały wymienione i precyzyjne określone w tym artykule, konsument ma prawo (po złożeniu pisemnego oświadczenia kredytodawcy) zwrócić kredyt bez ponoszenia opłat odsetkowych i innych kosztów zobowiązania należnych kredytodawcy, zgodnie z warunkami ustalonymi w umowie.
SKD: TSUE i Sąd Najwyższy w obronie praw konsumenta
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie wyrażał swoje opinie na temat oczekiwań wobec banków i instytucji pożyczkowych dotyczących treści umów zawieranych z Kredytobiorcami. Wymogi te dotyczą jasności formalnej i gramatycznej treści umów, które powinny być tak skonstruowane, aby przeciętny konsument mógł zrozumieć jakie konsekwencje wynikają z zawieranego zobowiązania.
Natomiast Sąd Najwyższy w wyroku z 20 czerwca 2006 roku (sprawa III SK 7/06) określił kryteria dotyczące obowiązkowych postanowień umowy o kredyt konsumencki. W wyroku Sąd podkreślił, że wskazane zapisy powinny być wyrażone dosłownie, jasno, bezpośrednio i kompleksowo, aby konsument otrzymał pełną, przejrzystą i jednoznaczną informację dotyczącą istotnych kwestii związanych z kredytem konsumenckim.
Analizując treść umów o kredyt konsumencki, można zauważyć, że w większości przypadków nie spełniają one wcześniej wspomnianych wymogów. W zamian za to zawierają zbyt wiele danych, co utrudnia zrozumienie różnic pomiędzy poszczególnymi sformułowaniami zawartymi w treści umowy kredytowej.
Jakie są warunki skorzystania z sankcji kredytu darmowego?
Z SKD ma prawo skorzystać Kredytobiorca, który posiada umowę o kredyt konsumencki (gotówkowy lub konsolidacyjny) zawartą po 18 grudnia 2011r., której wysokość opiewa na kwotę nie większą niż 255 550 zł lub stanowi równowartość tej kwoty w innej walucie. Dodatkowo kredyt musi pozostawać czynny, a w przypadku jego całkowitej spłaty, od uregulowania ostatniej raty nie może minąć więcej niż rok. Niezwykle ważnym czynnikiem jest posiadanie statusu konsumenta, gdyż z SKD mogą skorzystać jedynie Kredytobiorcy zaciągający zobowiązanie na cele prywatne. Co więcej, w celu skorzystania z sankcji kredytu darmowego, Kredytobiorca musi wykazać, że kredytodawca dopuścił się naruszenia przepisów zawartych w ustawie o kredycie konsumenckim lub nie wypełnił swoich obowiązków względem Kredytobiorcy. Dodatkowo konsument powinien wykazać, że w umowie o kredyt gotówkowy lub konsolidacyjnych zabrakło kluczowych informacji dotyczących m.in.:
- wysokości kredytowanej kwoty,
- czasu obowiązywania umowy,
- rodzaju umowy,
- na temat RRSO,
- stopy oprocentowania kredytu,
- o tym jak odstąpić od umowy,
- jakie są tego skutki oraz stosowne terminy.
Co ciekawe, konsument może powołać się na sankcję kredytu darmowego również w przypadku zawyżonych kosztów okołokredytowych. W tym celu Kredytobiorca musi udowodnić, że opłaty, koszty i prowizje, które bank naliczył przy uruchomieniu kredytu są niewspółmierne do wysokości zaciąganego zobowiązania lub przewyższają koszty ustalone w ustawie o kredycie konsumenckim.
Co więcej, w przypadku zawarcia umowy o kredyt na odległość, warto sprawdzić czy bank spełnił wszystkie ustawowe warunki zawierania takich umów. Jeśli konsument wykryje nieprawidłowości w tym zakresie, również może przywołać ten argument wnioskując o zastosowanie sankcji kredytu darmowego.
